10 ศิลปินคนสำคัญแห่งศตวรรษ

ศิลปินต่างกลุ่มต่างความหลากหลายกลุ่มนี้ได้ค้นหากลยุทธ์อันหลากหลายเพื่อให้ผู้ชมมีส่วนร่วมต่องานศิลปะมากขึ้น พวกเขาสร้างผลงานอันโดดเด่นได้อย่างรวดเร็วและมีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมจนกลายมาเป็นผู้ที่มีชื่อเสียงโด่งดังในระดับโลก จุดประกายความตื่นตัวในตลาดศิลปะ จนกระทั่งเมื่อเศรษฐกิจฟื้นตัวจากวิกฤตการณ์ทางการเงินในช่วงปลายทศวรรษที่ผ่านมา การแข่งขันในหมู่นักสะสมก็ได้ส่งผลทำให้ราคาผลงานศิลปะสูงขึ้น ตลาดศิลปะเองก็ฟื้นตัวอย่างต่อเนื่อง จนถือได้ว่าเป็นทศวรรษที่ผู้คนต่างสนใจสะสมงานศิลปะมากกว่าหลายปีที่ผ่านมา ศิลปินที่สร้างแรงกระทบมากที่สุดคือกลุ่มที่กล้าแสดงพลังแห่งพัฒนาการของตนและความรู้สึกอย่างแรงกล้า

Ai Weiwei

งานที่ทำให้เขาดังเป็นพลุแตกคืองานที่ทำให้ TATE MODERN เปิดเมื่อเดือนตุลาคม 2010 เครื่องเคลือบรูปทรงเมล็ดทานตะวันจำนวนหนึ่งร้อยล้านชิ้นกลายเป็นที่พูดถึงทันที ถูกถ่ายรูปมากที่สุด แทบจะเรียกได้ว่าสร้างปรากฏการณ์ได้มากที่สุด โดยผลงานมีสัญญะสะท้อนความเป็นทุนนิยมสากล เริ่มจากครั้งที่เขาพยายามจะขึ้นเที่ยวบินปักกิ่งไปยังฮ่องกง และถูกเจ้าหน้าที่ควบคุมตัวเป็นเวลาถึง 81 วันในข้อหาต้องสงสัยว่าหลบเลี่ยงภาษี ว่ากันว่าสาเหตุที่แท้จริงมาจากแนวคิดทางการเมืองที่เขามักวิจารณ์ ไอเว่ยเว่ยมักแสดงความเป็นปฏิปักษ์ต่อนโยบายของรัฐบาลจีนอย่างเปิดเผยจนทำให้ถูกข่มขู่อยู่บ่อยครั้ง

Marina Abramovic

ศิลปินผู้สร้างปรากฏการณ์เมื่อครั้งแสดงงานกว่า 50 ชิ้นช่วงครบรอบกว่า 50 ปีการทำงานวงการศิลปะของ Marina Abramovic ในนิทรรศการ “The Artist is Present.”ที่ MOMA นิวยอร์ค จนได้รับรางวัล Peabody Award.รวมถึงมีผู้ร่วมเข้าชมการแสดงสดราว 750,000 คน โดยการแสดงอันโด่งดังครั้งนั้นคือการที่ผู้ชมต่อแถวนั่งเก้าอี้เผชิญหน้าศิลปินเพื่อสร้างปฏิสัมพันธ์ร่วมกัน

Kara Walker

ศิลปะภาพเงาดำที่แสดงถึงความรุนแรงและป่าเถื่อนได้สร้างชื่อให้ Kara Walker อย่างแพร่หลาย แนวคิดหลักของศิลปินเป็นการต่อกรกับการนำเสนอภาพเชิงลบที่มีต่อคนผิวสีอันเป็นคตินิยมกระแสหลักที่ฝังลึก โดยใช้การเสียดสีหรือประชดประชันผ่านภาพวาดที่แสดงความสนุกสนาน ทว่าแฝงซึ่งความหดหู่ซึ่งมาจากความรู้สึกส่วนลึกของศิลปิน เพื่อตั้งคำถามต่อปมปัญหาด้านสีผิว และการวิพากษ์วิจารณ์สังคมในยุคปัจจุบัน

BANKSY

เรียกได้ว่า BANKSY ซึ่งเป็นศิลปินผู้ไม่เคยมีใครเห็นหน้า ได้สร้างปรากฏการณ์หลายครั้งในตลาดศิลปะโลก เมื่อนำผลงานสตรีทอาร์ทและกราฟฟิตี้ขึ้นแท่นผลงานที่มีมูลค่าสูงติดอันดับของโลก โดยเหตุการณ์ที่ทั้งโลกแทบจะรู้จักเขาคือครั้งประมูลงานศิลปะของสถาบัน Sotheby’s ทันทีที่ปิดการประมูล ผลงานชิ้นดังกล่าวก็ทำลายตัวเองทันที (ด้วยเครื่องตัดกระดาษที่ติดตั้งภายในกรอบรูปซึ่งซ่อนอยู่)

สารคดี Exit Through the Gift Shop ที่ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงหนึ่งในรางวัลออสการ์ งานสร้างชื่อบันลือโลกอีกมากมาย จนกระทั่งงานล่าสุดที่สร้างสีสันให้วงการศิลปะอีกครั้งเมื่องาน Devolved Parliament (2009)ถูกประมูลไปถึง 12.1 ล้านเหรียญอีกครั้งโดย Sotheby’s

Maurizio Cattelan

น่าจะเป็นความโกลาหลระดับโลกครั้งล่าสุดเมื่องาน ‘Comedian’ หรือกล้วยแปะเทปบนผนัง ที่ Maurizio Cattelan ทำไว้ในงาน Art Basel Miai เมื่อเดือนก่อน ไม่แค่ครั้งนี้ เพราะเมื่อปี 2011 เขาก็เคยสร้างความโกลาหลมาแล้วที่เทศกาลศิลปะระดับโลกเวนิสเบียนนาเล่ เมื่อปล่อยนกพิราบกว่าสองพันตัวไปทั่วทุกหนแห่ง ณ สถานที่จัดแสดงงาน รวมถึงงานเสียดสีร้ายกาจที่สร้างชื่ออย่างประติมากรรม POPE ที่โดนอุกกาบาตทะลุผ่านกระจกอาคารมาทับร่าง ผลงาน ‘Prayer Hitler’ ประติมากรรมเสียดสีฮิตเล่อร์สวดอ้อนวอนพระเจ้านัยว่าเป็นการขอให้อภัยต่อการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ ผลงาน ‘American (2016)’ เป็นชักโครกทองคำที่สร้างจากทองคำแท้ 18 กะรัตในพิพิธภัณฑ์ Guggenheim และเปิดให้คนต่อแถวยาวเหยียดเพื่อใช้งาน เป็นต้น

Carmen Herrera

ศิลปินหญิงแนวมินิมัลลิสต์ชาวคิวบา-อเมริกันอายุ 104 ปีผู้บุกเบิกศิลปะแบบAbstract Expressionismผ่านการบ่มเพาะแนวคิดทางศิลปะมาอย่างยาวนานและลึกซึ้งจนพัฒนาสู่การตั้งคำถามเชิงจิตวิญญาณ ภาพลายเส้นของเธอโด่งดังสุดขีดเมื่ออายุ 94 ปี ที่ผ่านมาคาร์เมน เอเรราได้จัดแสดงผลงานหลายแห่งในยุโรปและนิวยอร์ก ไม่ว่าจะเป็น Tate Modern, Whitney Museum, Hirshhorn และ SmithsonianInstitute ซึ่งล่าสุดผลงานจิตรกรรมเรขาคณิตชื่อ Blanco y Verde (1966–67) ก็ถูกประมูลไปเมื่อเดือนมีนาคมของปีที่แล้วด้วยราคาสนั่นวงการถึง 2.9 ล้านเหรียญ แต่กว่าจะมีวันนี้ไม่ง่ายเลย ก่อนหน้านี้ผลงานของเธอถูกเมินมาเป็นเวลานานอันเนื่องมาจากสถานะผู้อพยพรวมถึงเพศสภาพสตรีซึ่งยังไม่ถูกยอมรับเท่าไรในยุคสมัยเมื่อนานมาแล้ว แต่ด้วยผู้สนับสนุนในวงการรวมถึงแรงใจแรงกายของเธอที่ยืนหยัดเพื่องานศิลปะ ความสำเร็จและชื่อเสียงจึงตามมาในท้ายที่สุด

Yayoi Kusama

คุณป้าลายจุด Yayoi Kusama หนึ่งในศิลปินอาว็องการ์ดทรงอิทธิพลของโลกที่เริ่มสร้างชื่อให้ตัวเองในยุค 1960 หลังจากข้ามน้ำข้ามทะเลจากญี่ปุ่นสู่นิวยอร์คเพื่อหนีแรงกดดันและความรวดร้าวแห่งสังคม Yayoi ได้สร้างผลงานหลากแพลตฟอร์ม หลายชิ้นสร้างชื่อที่ทำให้ทุกคนจดจำได้ เช่น “Infinity Mirror Rooms” จะมีศิลปินกี่คนในโลกนี้ที่ทำให้คนยอมรอต่อแถวนานถึง 8 ชั่วโมงเพียงเพื่อจะชมงานในเวลาอันจำกัดแค่ 1 นาที และแน่นอนว่าในงานประมูลศิลปะระดับโลกนั้น ยาโยย คุซาม่าคือหนึ่งในป๊อปสตาร์เสมอ

Kerry James Marshall

ศิลปินผิวสีผู้สร้างการเปลี่ยนผ่านในสังคมอเมริกันด้วยภาพวาดคนผิวสี ซึ่งกลายเป็นภาพจำในแทบทุกงานเพ้นท์ติ้งของเขา เปลี่ยนการรับรู้ด้านความงามและประเด็นด้านชาติพันธุ์ หลายแกลเลอรี่และหอศิลป์ระดับโลกล้วนมีผลงานของศิลปินผู้นี้ จนในที่สุดปี 2018 ก็กลายเป็นปีทองของ Mashall เมื่อผลงานชื่อ Past Times (1997)จำหน่ายได้ถึง 21.1 ล้านดอลล่าร์ ทำให้เขากลายเป็นศิลปินชาวแอฟริกันที่ยังมีชีวิตซึ่งมีผลงานจิตรกรรมแพงที่สุด รวมถึงมีผลงานร่วมประมูลในสถาบันประมูลงานศิลปะ Sotherby’s อยู่เสมอ และทำให้เขากลายเป็นหนึ่งในศิลปินที่สร้างบทบาทใหม่ในประวัติศาสตร์ศิลปะไปได้อย่างน่าสนใจ

Jeff Koons

ในทศวรรษหลังมานี้ต้องยกให้ Jeff Koons เป็นอีกหนึ่งในดาราวงการศิลปะโลก เขาเริ่มมีชื่อเสียงอย่างจริงจังในปี 2013 เมื่อผลงาน Balloon Dog ถูกประมูลทางโทรศัพท์โดยสถาบันประมูลงานศิลปะChristie’s กรุงนิวยอร์คไปในราคา 58.4 ล้านดอลล่าร์ จนเมื่อปี 2019 เขาก็ทุบสถิติอีกครั้งด้วยงาน Rabbit ในราคา91 ล้านดอลล่าร์ Koons เริ่มแสดงงานให้กับแกลเลอรี่ดังระดับโลกมากมาย เช่น David Zwirner, Gagosian, Whitney Museumและอื่นๆ นอกจากนี้เขายังร่วมมือกับศิลปินระดับโลกและแบรนด์ดังอีกมากมาย ผลคือยิ่งสร้างชื่อเสียงให้กับตัวเองจนกลายเป็นศิลปินระดับขึ้นหิ้งไปในที่สุด

Zanele Muholi

ศิลปินนักถ่ายภาพผู้มักสร้างเรื่องราวเปี่ยมเสน่ห์ ชวนค้นหา ผ่านภาพถ่ายพอทเทรทขาวดำซึ่งมีชาวผิวสีเป็นแบบถ่าย และถ่ายทอดตัวตนของแต่ละบุคคลได้อย่างน่าสนใจ ทั้งยังสะท้อนถึงประวัติศาสตร์ทางวัฒนธรรมของชาวแอฟริกาและเรื่องราวการพลัดถิ่น นอกจากนี้ความสามารถทางการแสดงของ Muholi ก็ยังได้รับการยอมรับอย่างมาก หล่อนมักสร้างสัญลักษณ์ผ่านสิ่งของต่างๆ ในการแสดงเพื่อให้ผู้ชมตีความเนื้อหาซึ่งเกี่ยวกับมรดกทางวัฒนธรรมและความทรงจำส่วนบุคคล ศิลปินมีงานแสดงเดี่ยวถึง 11 แห่งภายในปี 2017 มีผลงานในการประมูลมากกว่า 14 ครั้ง กล่าวได้ว่า Muholi เป็นอีกหนึ่งศิลปินผิวสีที่สร้างแรงกระเพื่อมจนติด 1 ใน 10 ศิลปินคนสำคัญในทศวรรษที่ผ่านมา

Sources: Artsy.net