ทุกการคลิกเรื่องศิลปะ…ทุกการค้นพบสิ่งใหม่

Baseera Khan, My Family’s Headwraps, 2019. Courtesy of the artist and Simone Subal Gallery, NYC.

ปีแล้วปีเล่าที่บรรดานักสะสมงานศิลปะทั้งหลายได้แสวงซื้องานศิลป์ในงาน Art Basel มีการบันทึกจำนวนผู้เข้าชมไว้ถึง 93,000 คนเมื่อเดือนมิถุนายนปี 2019 แต่ปีนี้ อย่างที่รู้กันว่าหลายคนต้องเก็บตัวด้วยเหตุโรคระบาดครั้งใหญ่ งานอาร์ทแฟร์และแกลเลอรี่หลายแห่งเองก็ต้องปรับรูปแบบการจัดการผ่านระบบออนไลน์แทน นักสะสมหลายคนจึงให้การสนับสนุนสถาบันหรือองค์กรศิลปะเหล่านั้นด้วยการซื้องานออนไลน์  งานศิลปะจึงเกิดความหมายแห่ง “การสะสมคือการเชื่อมต่อ”

แต่ความท้าทายที่มากับความเป็นจริงรูปแบบใหม่นี้ล่ะ นักสะสมจะใช้หนทางในการจัดการอย่างไรให้ดีที่สุด จะรู้ได้อย่างไรว่าตัวแทนขายงานหรือศิลปินคนไหนที่พวกเขากำลังมองหาอยู่ หรือมีอะไรที่ต้องระวังไหม?

“ลองนึกดูสิ เมื่อไม่กี่เดือนก่อนธุรกิจนี้ยังใช้อีเมลและโปรแกรม PDF อยู่เลย แต่ตอนนี้มีแต่เรื่องของดิจิตัลเต็มไปหมด ถ้านี่เป็นเพราะคนเราติดต่อสื่อสารกันด้วยวิธีการใหม่ๆ ก็หมายความในเรื่องร้ายก็ยังมีสิ่งดีๆ เกิดขึ้น”
-Marc Spiegler ผู้อำนวยการฝ่ายทั่วโลกของ Art Basel ให้ความเห็น

ในขณะที่นักสะสมงานศิลปะหน้าใหม่อาจอยากเริ่มจากจำนวนน้อยนิด เป็นที่น่าสังเกตว่ามีคนอื่นลงมาเล่นแบบลงลึกในตลาดออนไลน์ก่อนหน้าแล้ว อย่างเช่น Art Basel Hong Kong ทันทีที่เริ่มเปิดขายงานออนไลน์ แกลเลอรี Gagosian ที่เข้าร่วมงานด้วยก็สามารถปล่อยงาน Mary Weatherford ออกไปได้ภายในครึ่งชั่วโมงแรกด้วยราคา 750,000 เหรียญสหรัฐอเมริกา ซึ่งหลายคนคงจะคุ้นเคยแนวงานอันโด่งดังของเธอที่เป็นจิตรกรรมไฟนีออน

Jeff Koons, Balloon Venus Lespugue (Red), 2013–19. © Jeff Koons. Courtesy David Zwirner.

หรืออย่างล่าสุดเมื่อไม่นานมานี้ แกลเลอรี David Zwirner ก็ได้ขายผลงานประติมากรรม Balloon Venus Lespugue (Red) (2013–19) ของ Jeff Koons ไปได้ด้วยราคา 8 ล้านเหรียญหรือราว 248.12 ล้านบาท ผ่านนิทรรศการออนไลน์ “Studio: Jeff Koons” ในมหกรรมศิลปะ Art Basel ออนไลน์ ทำลายสถิติผลงานศิลปะที่ขายแบบออนไลน์ราคาแพงที่สุด ซึ่งหากคุณสนใจผลงานของ Jeff Koons สามารถเข้าไปดูได้ในเว็บไซด์ของ JWD Art Space เราเป็นตัวแทนจำหน่าย ‘Porcelain Limited Edition’ ของศิลปินชื่อก้องโลกอย่างเป็นทางการแต่เพียงแห่งเดียวในประเทศไทย

ว่าด้วยการซื้องานศิลปะออนไลน์ บางทีนี่อาจเป็นช่วงเวลาที่ดีสุดในการซื้องานศิลปะออนไลน์ที่น่าสนใจที่สุด เพราะราคาของผลงานจะถูกเปิดเผยให้เห็นแบบสาธารณะกันไปเลย ไม่ว่าจะงานอาร์ทแฟร์และแกลเลอรีที่ไหนก็ใช้วิธีนี้ งาน Art Basel Hong Kong เองก็ไม่พลาดด้วยเช่นกัน แถมยังมีการเพิ่มจินตนาการให้ผู้ชมด้วยการจำลองภาพมุมมองแบบ Viewing Room คือมีเก้าอี้ให้นั่งชมภาพเสมือนว่าคุณนั่งอยู่บนโซฟาในบ้านนั่นเอง และมีเรื่องดีๆ สำหรับนักสะสมที่กลัวการซื้องานศิลปะออนไลน์ เพราะบรรดาแกลเลอรีกำลังคิดหาวิธีเพิ่มความปลอดภัยขึ้นมาใหม่เท่าที่จะสรรหาได้ กล่าวคือเป็นประสบการณ์การให้คำปรึกษาและสนทนากับตัวแทนขายงานแบบตัวต่อตัวผ่านช่องทางออนไลน์ ซึ่งการที่แกลเลอรีพยายามจะเสนอแนะความรู้ให้นักสะสมแบบนี้เคยเป็นสิ่งที่แทบจะเรียกว่าเหลือเชื่อ แต่มันก็เตรียมจะเกิดขึ้นในเร็วๆ นี้

Jorge Pardo, Untitled (detail), 2002, presented in the Unlimited sector at Art Basel in Basel 2019 by neugerriemschneider, Berlin.

“ไม่เจ็บตัวหรอก ตอนผมเริ่มสะสมงานแรกๆ ก็ขอคำแนะนำจากเพื่อนอย่าง Michael Ovitz เขาก็ไม่ได้ทำอะไรนอกจากส่งข้อมูลศิลปินที่ผมน่าจะรู้จักมาทางอีเมล ลิ้งค์เว็บไซด์ หรือหนังสือ ผมก็เลยลองเลือกแล้วสมัครรับข่าวสารอะไรพวกนี้ พอมีงานประมูลแจ้งเตือนเข้ามา ผมก็เลยพอจะได้เริ่มต้นสะสมงานแบบที่ราคาไม่แรงมาก”
Troy Carter แนะนำเกี่ยวกับจุดเริ่มต้นการสะสมงานศิลปะของตัวเอง  Carter เป็นนักสะสมแห่งลอสแองเจลิสและผู้ก่อตั้ง Atom Factory บริษัทการจัดการธุรกิจบันเทิงที่นำเสนอนักดนตรีและศิลปินการแสดงมากมายอย่าง Lady GAGA หรือ John Legend

“การชมงานจากอาร์ทแฟร์หรือแกลเลอรีออนไลน์ไม่ได้สนองประสบการณ์แบบส่วนตัวต่อผู้ชมมากขนาดนั้น เพราะมันขาดมุมมองในแง่ของการได้พบปะผู้คน หรือทัศนียภาพจากสถานที่จริง แต่ในอีกแง่ งานอาร์ทแฟร์ออนไลน์กลายเป็นกระบวนการแห่งความเท่าเทียม เพราะผู้เข้าชมทุกคนอยู่หน้าจอเหมือนกัน ผมคิดถึงการค้นพบบางสิ่งจากความบังเอิญ แต่ก็นั่นล่ะ ทุกการคลิกคือการค้นพบ”
-Ariel Bentata, นักสะสมงานศิลปะ

ไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่ที่คนจะไม่ดูงานจริงก่อนซื้อ บางครั้งนักสะสมก็แค่ดูผ่านไฟล์รูปตระกูล JPEG หรือ PDF ถึงขั้นครั้งหนึ่ง Winkleman Gallery ที่นิวยอร์คได้จัดนิทรรศการชื่อ ‘Send Me the JPEG’ ซึ่งเป็นการให้ความรู้เพิ่มเติมด้วยว่าผู้ซื้อบางคนไม่เคยเห็นงานแต่ตัดสินใจซื้อด้วยเรื่องของสี มีดีลเลอร์คนหนึ่งเคยไปเห็นงานศิลปะจัดวางไม้และกระจกของ Jorge Pardo ที่อาร์ทแฟร์และติดต่อซื้อให้นักสะสมที่ไม่ได้มาดูผลงานจริงด้วยตัวเอง แต่พอนำไปติดตั้งจริงที่บ้าน พวกเขาเห็นว่าสีไม่ตรงกับที่เห็นหรือคิดว่าน่าจะเป็น Kim ก็เลยได้รับค่าคอมมิสชั่นเป็นงานชิ้นนั้นไป หรือเคยมีกรณีอย่างผลงานของ Damien Hirst ที่มีภาพบัตรเครดิตมาสเตอร์การ์ดอยู่ในภาพวาด แต่รายละเอียดปรากฏไม่ชัดในภาพถ่ายก็กลายเป็นปัญหาในภายหลัง ดังนั้นภาพที่มีความละเอียดสูงอาจช่วยป้องกันปัญหาเหล่านี้ได้ หากคุณคิดจะซื้องานศิลปะผ่านการมองเพียง JPEG ก็เห็นจะเป็นหน้าที่ของคุณเองที่จะต้องรอบคอบ

JWD Art Space เองก็ไม่พลาดว่าด้วยเรื่องออนไลน์ ด้วยการพยายามเข้าถึงทุกความร่วมสมัยเพื่อมอบสิ่งที่ดีที่สุดแก่ผู้ชมและวงการศิลปะไทยร่วมสมัย ทั้งนิทรรศการเสมือนจริง (VR Tour) จำหน่ายงานศิลปะออนไลน์ และแน่นอน ในฐานะตัวแทนจำหน่ายอย่างเป็นทางการแต่เพียงแห่งเดียวของประเทศไทย เรามี Jeff Koons กับประติมากรรมบอลลูนอาร์ทลิมิเต็ดอีดิชั่นที่หลายคนคุ้นเคยกันดีกับความแวววาวบนผิวกระเบื้องเคลือบ ซึ่งได้รับการผลิตจาก BERNARDAUD บริษัทสัญชาติฝรั่งเศส ตัวแทนผู้ผลิตผลงานของศิลปินชื่อก้องโลก ชมผลงานจริงก่อนได้ที่ JWD Art Space หรือทางออนไลน์ได้ที่ https://www.jwd-artspace.com/shop/?artist_id=6609&sortby=date

Sources:
https://www.artbasel.com/stories/how-to-buy-art-online-ovr-brian-boucher
https://www.artsy.net/news/artsy-editorial-david-zwirner-sold-jeff-koons-sculpture-8-million-gallerys-online-showroom